NJN 100 jaar: 18. De zomer en winter van 1936

Congres 1936 in Oldenbroek: luister mee filmpje (3 min.)

Hoe zat het HB erbij toen de voorzitter zijn openingsspeech hield in 1936? We weten het niet helemaal zeker, vermoedelijk zal de voorzitter in het midden van het HB achter de tafel op het podium hebben gezeten (18.1). De speech van Frans Kok mag dan zacht zijn opgenomen, maar wacht maar tot de zaal na 2 minuten uit volle borst de bakmars gaat zingen (18.2).

Ben Lopes Cardozo (geboren in 1922) was er in die jaren bij en zei me in 2019 nog 'de bakmars: samen iets hebben was natuurlijk iets prachtig moois, maar de tekst van de bakmars was een beetje te plechtig en eigenlijk buitengewoon stom: goede woorden vinden zijn echt moeilijk, een mooie melodie dat lukt nog wel'. Kortom Ben vond het een beetje een stomme traditie.

En wat gebeurde er verder op het congres. De evaluatie van het jaar 1936 was positief: meer leden dan ooit waren mee op de zoka's en een ledenwinst van bijna 150 leden: dat moet bij het huidige HB als muziek in de oren klinken.

In 1936 waren er twee zoka's op Skylge, Terschelling. Op Skylge I werd gefilmd door Ben van Noordwijk sr. (zie onder; 18.3). Op Skylge II was Nettie de Joncheere (geboren 1918) aanwezig. In 1935 was ze in Utrecht naar volksdansles gegaan en 1936 werd haar eerste NJN jaar en haar eerste zoka was op Skylge . Daar heeft ze (net als op film gebeurt) inderdaad ook op het strand gevolksdanst.

In 1936 was ook het eerste zomerkamp waar Ben Lopes Cardozo naar toe ging. Dat was bij Denekamp, vlakbij de Duitse grens. Hij fietste er samen met Bob Speijer heen. Dat deden ze in een dag. Ze hadden toen eerst de boot van Amsterdam naar Harderwijk genomen, het tweede stuk fietsten ze. 'Wij hadden het thuis niet breed en toen was dat kamp echt zo geweldig'. Excursies gingen onder leiding van een vakman, die alle plantjes kende of alles wist over de geologie van aardlagen, die door de Dinkel waren ontsloten. Met een geologen-hamer gingen we daar in de bedding stenen stuk slaan om te zien of er fossielen tevoorschijn kwamen. Als kluns had ik daar een fraai zee-egel fossiel gevonden. Dat is mij afhandig gemaakt door een vakman 'een klunsje met zo iets moois dat kon niet'. Volksdansen deden we in een grote kring, een meisje van 18 sleepte me mee, iedereen deed mee. Hij herinnerde zich over een dans met merkwaardige zijwaartse sprongen, de jongens moesten een meisje ergens anders in de rij zetten en die moest weer een jongen ergens neerzetten. En dan de reveille. Toen ik Ben daarnaar vroeg groef hij in z'n geheugen en dit filmpje is wat er naar boven kwam (zie onder). 'Is dat dan nu niet meer zo? Daarna poelen, daarna ontbijt.' Was dat ontbijt met pap? 'Ik heb geen culinair geheugen' was daarop zijn antwoord (18.4).

Opmerkingen
18.1 Bijgevoegd de oudst bekende congresfoto die ik heb kunnen vinden uit 1943
18.2 De opname heeft mogelijk plaatsgevonden op de "K1 magnetophon", de eerste recorder die gebruikmaakt van een papieren band met een laag van ijzeroxide-poeder, die ontwikkeld is door BASF in 1935. Zie Wikipedia. Zal de opname van de nachtegaal in een tuin in Wassenaar (zie blog 11) als proefopname hebben gediend?
18.3 Zo liet Ben van Noordwijk in 1979 bij het 40-jarig jubileum van NJN afdeling Eindhoven zijn films uit de jaren dertig aan de toenmalige NJN en vele ouwe sokken zien (zie foto beneden). De films heb ik van Ben van Noordwijk jr. gekregen, waarvoor veel dank. In 1936 zou Ben ook filmen bij de Flaauwers Inlagen, Schouwen.
18.4 Dit vertelde hij me in verschillende interviews in de zomer van 2019, een paar maanden voor z'n dood op 28 september 2019 en in wat hij ooit opschreef over zijn leven in 'Ben's verhaal'.