2. Het voorkamp voorafgaand aan de oprichting

 Blaadjes zoals op het voorkamp gevonden in 1920 (foto: Brian Pater Vlieland 2019)

De oprichtingsvergadering viel in de zomervakantie en een aantal schoolclubjes uit Groningen en Zwolle hadden besloten om vanaf 27 juli 1920 een paar dagen daarvoor met elkaar op kamp te gaan naar Appelscha. Een soort voorkamp van de oprichting van de bond. Een waarneming op dit kampje zou later een enorme uitstraling krijgen, maar achteraf bezien zou de waarheid toch net iets anders kunnen zijn dan het ons lang is voorgehouden. Op dat kampje werd namelijk op vrijdag 6 augustus 1920 een belangrijke waarneming gedaan: de allereerste vondst van het Linnaeusklokje (Linnaea borealis) in Nederland. Het plantje stond toen het geplukt werd niet in bloei en het zou dus lang duren voordat het stengeltje met de vegetatieve kleine paarbladige blaadjes op naam gebracht zou worden.

Deze sensationele waarneming werd lang naar voren geschoven om het belang van de NJN voor de natuurstudie in ons land te onderschrijven. En inderdaad, deze eerste waarneming was ook nooit gedaan als dat voorkampje er niet geweest was, maar uiteindelijk blijkt de vondst niet gedaan was door een NJN-er in de dop.

Het eerste wat later niet bleek te kloppen was dat de kampdeelnemers door een jachtopziener gewezen zouden zijn op een klein plantje met blaadjes die in een dennenbos groeide en wat niemand kende (2.1). Later bleek namelijk dat de aanwezigen het plantje zelf hadden ontdekt en het hun niet was aangewezen (2.2). Daarnaast werd de vondst zelf gedaan door Hendrik Heidinga, die werd geboren in 1890 en bij de vondst was hij dus 29 jaar oud. Hij was een docent in opleiding die op de Rijks H.B.S. in Groningen stage liep en die in 1919 zijn MO akte K IV (Delfstof-, Aard-, Plant- en Dierkunde) had gehaald. Hij bleek een heel jaar lang bezig te zijn geweest om het plantje op naam te krijgen (2.3). Kortom de bond had hem wel het podium geboden om deze vondst te kunnen doen. Je zou het dus inderdaad wel ‘een heerlijk begin van de werkzaamheid van den Jeugdbond’ kunnen noemen, zoals de redactie aan het artikel van de vondst in DLN toevoegde (2.3). Maar het was niet echt een NJN-er in de dop die het had gevonden.

Opmerkingen

2.1 Sipkes,  C., 1922 Twee zeldzaamheden in 1921, in goeden welstand. De Levende Natuur, vol 26(10):  284. http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document&docid=489088

2.2 Heidinga H., H.J. Venema & S.R. de Boer, 1923. Linnaea borealis. De Levende Natuur 27(1): 29. http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document&docid=489128

2.3 Heidinga H., 1921. Voor het eerst in Nederland gevonden! De Levende Natuur 25(10): 238. http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document&docid=488851